Borelioza to wieloukładowa choroba zapalna, która jest wywoływana przez bakterię Borrelia burgdorferi. Jest przenoszona na ludzi przez ukąszenie kleszcza będącego nosicielem tej bakterii.
Typowymi objawami jest gorączka, ból głowy, zmęczenie i charakterystyczna wysypka skórna zwana rumieniem wędrującym.
Rumień wędrujący jest zmianą skórną rozwijającą się w miejscu ukąszenia przez zainfekowanego kleszcza. Jest początkowym i charakterystycznym objawem boreliozy. Zaczerwienienie w miejscu ukąszenia kleszcza nie zawsze jednak oznacza rozwój boreliozy, czasami jest zwykłą reakcją alergiczną.
Odczyn nie jest rekcją organizmu na ukąszenie kleszcza a zewnętrzną oznaką rozprzestrzeniającego się w organizmie zakażenia boreliozą.
Powstaje przez rozszerzenie naczyń krwionośnych w wyniku infekcji i rozwijającego się stanu zapalnego. Rumień wędrujący pojawia się w u około 30-60% osób zainfekowanych od 3 do 30 dni od momentu zakażenia. U większości osób pojawia się na skórze w ciągu 7-10 dni od ugryzienia kleszcza. W pozostałych przypadkach występuje zakażenie boreliozą bez pojawienia się rumienia, co stanowi problem w diagnostyce i utrudnia podjęcie szybkiego leczenia chorego.
Rumień występujący w boreliozie jest nazywany wędrującym lub pełzającym, co jest związane z jego powiększaniem się w ciągu kilku dni. W miejscu ukąszenia przez kleszcza pojawia się obrączkowata zaczerwieniona grudka, która stopniowo się rozchodzi. Średnica rumienia przeważnie jest większa niż 4 cm i przypomina “tarczą strzelniczą” (blady okrąg niezmienionej skóry a za nim powiększająca się czerwona obręcz z plamką w środku po ugryzieniu kleszcza) lub “bawole oko”. Czasami mogą pojawić się wokół rumienia dodatkowe fioletowe okręgi. U niektórych osób rumień w trakcie powiększania się może zacząć stopniowo się rozjaśniać. Rumień może wydawać się ciepły, rzadko jest bolesny lub swędzący. Ponieważ odczyn jest wczesnym objawem boreliozy może również pojawić się gorączka, dreszcze, ból głowy, bóle stawów czy powiększenie węzłów chłonnych.
Lokalizacja rumienia wędrującego może mieć wpływ na jego wygląd i może się różnić. Najtrudniej dostrzec zmianę w obrębie owłosionej skóry głowy. Rumień może osiągać bardzo duże rozmiary przez co jest trudno dostrzegalny i taki może pojawić się w obrębie tułowia. Czasami zamiast klasycznego rumienia wędrującego odczyn skórny w zakażeniu boreliozą może mieć postać pęcherzy lub wybroczyn o nieregularnym kształcie, które z czasem zanikają. Często zdarza się, że przypadki wczesnej boreliozy nie zostają wykryte, ponieważ trudno jest wykryć rumień wędrujący na skórze opalonej lub ciemnej. Każde odczyny skórne powinien obejrzeć lekarz w celu postawienia prawidłowej diagnozy i wdrożenia niezbędnego leczenia.
U osób, które nie podejmą diagnostyki i leczenia, rumień wędrujący zanika. Jednak krętki rozprzestrzeniają się po organizmie prowadząc do choroby przewlekłej.
Rozpoznanie rumienia wędrującego jest wskazaniem do leczenia bez konieczności potwierdzenia serologicznego. Rumień wędrujący jest zakażeniem bakterią Borrelia burgdorferi, każde leczenie będzie również leczyć odczyn skórny w postaci rumienia wędrującego. Wczesne podjęcie leczenia typowego rumienia wędrującego często zapobiega rozwojowi poważniejszej i długotrwałej choroby ogólnoustrojowej. Leczenie opiera się na terapii antybiotykowej, ziołowej lub obu jednocześnie.
Zapamiętaj:
- rumień wędrujący powstaje w miejscu ugryzienia przez kleszcza
- mamy do czynienia z rumieniem wędrującym, jeżeli jego rozmiar wynosi co najmniej 4 cm
- wielkość rumienia z czasem powiększa się
- rumień wędrujący znika zwykle w przeciągu od kilku dni do kilkunastu tygodni
- brak podjęcia leczenia w przypadku wystąpienia rumienia wędrującego prowadzi do długotrwałej choroby ogólnoustrojowej
- rumień wędrujący zawsze oznacza boreliozę, ale jego jego brak po ukąszeniu kleszcza nie wyklucza tej choroby
