Sarkopenia to choroba zwykle spotykana w u osób w podeszłym wieku, niestety badania pokazują, że pierwsze objawy występują już w przedziale 25 -30 lat. Do tej pory sarkopenia była uznawana za zespół geriatryczny. Taka kwalifikacja wynika z niezupełnie zrozumiałych interakcji chorób u osób młodych.
Sarkopenia ma wpływ na:
- zmniejszenie się masy mięśniowej mięśni szkieletowych kończyn górnych i dolnych,
- zmniejszenie masy mięśni oddechowych, gdzie zmniejsza się masa i siła przepony,
- zmniejszenie siły mięśni i ich wytrzymałości,
- obniżenie kondycji fizycznej.
Czynikami rozwoju sarkopenii jest:
- brak wystarczającej ilości białka w diecie,
- zmniejszona zdolność przekształcania się białek w energię,
- niższe stężenie niektórych hormonów (testosteron, estrogeny, androgeny nadnerczowe, hormon wzrostu GH, insulinopodobny czynnik wzrostu 1 IGF-1),
- zmniejszona ilość komórek nerwowych biorących udział w wysyłaniu sygnału z mózgu do mięśni.
Sarkopenia objawia się:
- osłabieniem mięśni,
- słabą wytrzymałością na wysiłek,
- zaburzeniem równowagi,
- osłabieniem przepony,
- utrudnieniem w oddychaniu,
- zaburzeniem termoregulacji,
- brakiem gorączki (przy istniejących zakażeniach).
Objawom współtowarzyszą:
- obniżenie odporności,
- zaburzenie gospodarki węglowodanowej,
- apatia,
- depresja,
- zaburzenia lękowe.
Sarkopenia dzieli się na:
- pierwotną (występującą samodzielnie),
- wtórną (współtowarzyszącą innym chorobom lub czynnikom zewnętrznym, również u osób młodych).
Sarkopenia wtórna może współtowarzyszyć z:
- chorobami, w obecności których dochodzi do wzrostu stężenia w surowicy substancji prozapalnych na czele z TNF-alfa (np. borelioza i inne choroby odkleszczowe), doprowadzając do zaniku mięśni i zaburzeń ruchowych;
- chorobami neurodegeneracyjnymi (np. Alzheimer, Parkinson, stwardnienie zanikowe boczne, stwardnienie rozsiane, rdzeniowy zanik mięśni);
- chorobami wywołującymi uogólniony stan zapalny organizmu; podczas intensywnego stanu zapalnego w organizmie wytwarzany kortykosteron przyśpiesza katabolizm mięśni;
- dyzbiozą jelit; właściwa kompozycja mikrobów jelitowych stanowi wyznacznik sprawności funkcjonalnej organizmu. Zmiany mikrobu jelitowego są związane z fizjologicznym pogorszeniem funkcji układu mięśniowo-szkieletowego. Sarkopenia wiąże się ze specyficznymi interakcjami między drobnoustrojami jelitowymi. Niezrównoważona społeczność bakteryjna jelit przyczynia się do powstawania sarkopenii;
- stresem oksydacyjnym;
- zaburzeniami pracy tarczycy; nadczynność tarczycy ostatecznie prowadzi do zmniejszenia i jednocześnie osłabienia powierzchni mięśni (wzmożony rozkład białek i uwalnianie się aminokwasów do krwi);
- insulinoopornością, która zmniejsza szybkość syntezy białek w mięśniach szkieletowych,
- zespołem złego wchłaniania i innymi chorobami przewodu pokarmowego doprowadzającymi poprzez niedobór i braki odpowiednich składników do zaburzenia homeostazy mięśni;
- otyłością prowadzącą do nadprodukcji cytokin zapalnych w organizmie,
- niedożywieniem białkowo-kalorycznym i niedoborem karnityny, która jest niezbędna w produkcji energii w mięśniach szkieletowych;
- chorobami serca, płuc, wątroby i nerek, które prowadzą do zaburzeń metabolizmu tkanek, narządów i mięśni;
- zaburzeniem gospodarki żelaza w organizmie i jego przeładowaniem w mięśniach szkieletowych, które wiąże się z osłabieniem funkcji mięśni i ich zanikiem;
- zażywaniem leków zaburzających metabolizm białek (np tetracyklina, chloramfenikol);
- spożywaniem alkoholu i paleniem papierosów, które doprowadzają do zmniejszenia syntezy białek mięśniowych.
Diagnostyka w sarkopenii obejmuje ilościowe określenie masy i siły skurczy mięśni szkieletowych i sprawności fizycznej chorego. Jednak jest ona trudna i kosztowna i bardzo często zaniedbywana przez lekarzy.
